De Grote Vriendelijke Podcast

Aflevering 93: Anna van Praag

Een boek begint voor haar bij een personage en diens pijn, zegt schrijfster Anna van Praag in de 93ste aflevering van De Grote Vriendelijke Podcast. Met kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praat ze over de totstandkoming van haar young adultroman 'Jona' (Lemniscaat 14+). De jongen maakt met twee klasgenoten een profielwerkstuk over een herinnering van zijn dementerende oma, die niemand kan thuisbrengen. Ze heeft het over ene Simon, maar wie is dat toch? Er komen meer geheimen en trauma's naar boven dan Jona had kunnen vermoeden. Een gesprek over de werking van herinneringen, gaslighting, jodendom, transgenerationeel trauma Anna's liefde voor jongeren als onuitputtelijke inspiratiebron.

Verwijzingen in deze aflevering

Podcast 'Bob'
De podcast 'Bob' van audiocollectief SCHIK is te beluisteren in je favoriete podcast-app of via deze website.

Audiodocumentaire 'Ben ik een nepjood?'
Over haar familiegeschiedenis en de vraag hoe joods ze zelf eigenlijk is, maakte Anna de audiodocumentaire 'Ben ik een nepjood?'. Te beluisteren in je favoriete podcast-app of via deze website.

Gaslighting
Meer over het begrip gaslighting lees je hier.

Aflevering 92: Update maart 2023

Wat wordt het Prentenboek van het Jaar 2024? En hoe wordt dat boek eigenlijk geselecteerd? Dat onthullen we in deze Grote Vriendelijke Update. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw) praten met één van de leden van het selectiecomité, boekverkoper Marjoleine Wolf. En we luisteren naar een korte reactie van Miriam Bos, de maakster van het Prentenboek van het Jaar 'Help! Een verrassing!' (Lemniscaat 3+), dat centraal zal staan tijdens De Nationale Voorleesdagen 2024.

Er is nog veel meer kinderboekennieuws én natuurlijk weer een Grote Vriendelijke Première. Dit keer leest Mirjam Oldenhave de eerste bladzijde voor uit de jongerenroman 'De levens van Lanya' (Ploegsma 15+, tekeningen: Carolien Wesselink), dat ze samen schreef met haar Koerdische pleegdochter Lanya Sabir.

Verwijzingen in deze aflevering

Prentenboek Top 10
De hele Prentenboek Top 10 bestaat uit:

• Aan zee – geschreven en geïllustreerd door Noëlle Smit (Querido)
• Aron en Aardappel – geschreven door Josh Lacey en geïllustreerd door Momoko Abe (Gottmer)
• Beer zoekt een beste vriend – geschreven en geïllustreerd door Petr Horáçek (Lemniscaat)
• Fred en de (bijna mislukte) verjaardag – geschreven en geïllustreerd door Pépé Smit (Harmonie)
• Het bos van muis – geschreven en geïllustreerd door Alice Melvin (Christofoor)
• Het verlegen vogeltje – geschreven door Jan Paul Schutten en geïllustreerd door Liset Celie (Gottmer)
• Ik mis Milo – geschreven door Pim Lammers en geïllustreerd door Sanne te Loo (Querido)
• Pit – geschreven en geïllustreerd door Maggie Li (Ploegsma)
• ’s Nachts, als jij slaapt – geschreven en geïllustreerd door Ingela P. Arrhenius (Gottmer)

Pim Lammers
Het hele interview met Pim Lammers in Nieuwsuur kun je hier terugkijken. En hier vind je de opname van het hele gedicht 'Gesloten' dat hij voordroeg tijdens het Boekenbal 2023. De speellijst van de theatervoorstelling 'Het lammetje dat een varken is en andere boerderijverhalen' vind je op de website van Het Filiaal.

Boekentips

'Duizend & ik'
Yorick Goldewijk
Tekeningen: Yvonne Lacet
Ploegsma 13+

'Heel Keverburg kookt'
Bibi Dumon Tak
Illustraties: Geertje Aalders
Gottmer 5+

Aflevering 91: Annejan Mieras (m.m.v. Jan Paul Schutten)

Annejan Mieras debuteerde pas op haar 52e met 'Portiek Zeezicht' (Lemniscaat 10+), maar viel direct op. Haar tweede kinderboek 'Homme en het noodgeval' (Lemniscaat 9+) werd bekroond met een Vlag & Wimpel van de Griffeljury én ze kreeg vorig jaar het Charlotte Köhler Stipendium voor talentvolle, beginnende schrijvers. Over haar derde boek 'Het kleine heelal' (Lemniscaat 10+) praat ze in deze 91e aflevering van De Grote Vriendelijke Podcast met kinderboekrecensenten Jaap Friso (JaapLeest.nl) en Bas Maliepaard (Trouw).

Het verhaal gaat over Raaf (10), die is geschorst van school en in november halsoverkop met haar moeder in een oude stacaravan op een gesloten camping moet gaan wonen, omdat er thuis lekkage is. En dan komt haar vader ook maar niet thuis en botert het even niet tussen Raaf en haar beste vriendin Miracle. Terwijl alles om haar heen lijkt in te storten, zoekt Raaf naar houvast.

Annejan Mieras vertelt in de GVP hoe personages soms in háár kruipen (in plaats van andersom), hoe Raaf lijkt op een moeilijk meisje met wie ze als juf worstelde. Ze vertelt waarom ze zo dol is op verlaten campings, waar het heelal voor staat in haar boek en hoe je ingepakt en opgetild kunt worden door orgelmuziek.

Verwijzingen in deze aflevering

Charlotte Köhler Stipendium
Het juryrapport van het Charlotte Köhler Stipendium 2022 vind je hier.

Jan Paul Schutten
Schrijver Jan Paul Schutten, wiens boek 'Het mysterie van niks en oneindig veel snot' (Gottmer 10+) een rol speelt in 'Het kleine heelal', las het Annejans boek op ons verzoek al en spreekt haar toe.

Aflevering 90: Update februari 2023

Meestal is er weinig kinderboekennieuws in februari, maar deze maand gebeurde er zoveel dat we wel een extra lange Grote Vriendelijke Update moesten maken. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (AD Online) en Bas Maliepaard (Trouw) zetten op een rij wat er precies gebeurd is rond kinderboekenschrijver Pim Lammers, die begin februari na doodsbedreigingen afzag van zijn opdracht om het Kinderboekenweekgedicht te schrijven. Ook over die andere mediahausse van deze maand spreken ze verder: die rond de boeken van Roald Dahl, die door een team van sensitivity readers is nagelopen op mogelijk beledigende taal. De Britse uitgever Puffin voerde honderden wijzigingen in Dahls teksten door. Maar er is ook nog leuk nieuws: de legendarische internationale kinderboekenbeurs in Bologna bestaat zestig jaar, Bas en Jaap spreken erover met Agnes Vogt, kinderboekenexpert van het Nederlands Letterenfonds, die daar Nederlandse kinderliteratuur onder de aandacht brengt.

Verwijzingen in deze aflevering

Andrés López
Bij de boekentips verwijst Bas naar de website van de Mexicaanse illustrator Andrés López. Op zijn Instagram-pagina is ook mooi werk te zien.

Pim Lammers
In de nasleep van de doodsbedreigingen aan het adres van Pim Lammers verschenen tal van artikelen en opiniestukken. We zetten er een aantal voor je op een rijtje. In de Update verwijzen we naar een gesprek in het Radio 1 Journaal met Jacques Vriens en reacties van Annet Schaap en Dolf Verroen. Enkele waardevolle artikelen over deze kwestie: NRC Handelsblad maakte een reconstructie over de manier waarop deze hetze is opgezet, ook te beluisteren als podcast. Dichteres Ester Naomi Perquin legt uit hoe belangrijk het is om naar misbruikte kinderen te luisteren en forensisch psycholoog Wineke Smid stelt dat de aanval op Pim Lammers slachtoffers van misbruik juist schaadt. Universitair docent Nederlandse Letterkunde Jeroen Dera licht toe hoe je Lammers' verhaal voor volwassenen kunt lezen met oog voor diens literaire middelen.

Annie M.G. Schmidtlezing
Kaarten voor de Annie M.G. Schmidtlezing op 16 mei in het Kinderboekenmuseum in Den Haag zijn hier te koop.

KABAAL
Alles over het KABAALfestival in Antwerpen lees je hier.

Prinses Arabella
Op de website van de Kunsthal lees je alles over de Arabella-tentoonstelling.

Jongens in de hoofdrol
Het opiniestuk van Neerlandicus Marie-José Klaver over de oververtegenwoordiging van mannelijke hoofdpersonen in campagneboeken is hier te lezen.

Roald Dahl
Over de kwestie Roald Dahl kwam Bas aan het woord in Trouw en het Radio 1 Journaal (vanaf 1u38min) en Jaap in het AD en het radioprogramma Spraakmakers.

Boekentips

'Een boek'
Andrés López
Vertaling: Edward van de Vendel
Horizon 4+

'Julia en de haai'
Kiran Millwood Hargrave
Vertaling: Maria Postema
Tekeningen: Tom de Freston
Ploegsma 10+

'Ultra Donker en de Wachters van Wildzee'
Philip Reeve
Vertaling: Annelies Jorna
Ploegsma 9+

Aflevering 89: Jelmer Soes

Jelmer Soes schreef met zijn derde jongerenroman 'KID' (Querido 15+) een autobiografisch boek over Sam, die op zijn zeventiende hoort dat hij een donorkind is. In de 89ste aflevering van De Grote Vriendelijke Podcast praten kinderboekrecensenten Jaap Friso (Dagblad van het Noorden) en Bas Maliepaard (Trouw) met de schrijver over hoe hij fictie maakte van zijn eigen verhaal. Soes kreeg zelf op zijn 25ste van zijn ouders te horen dat hij afstamt van een (toen nog) anonieme donor. Hij vertelt hoe deze gebeurtenissen een gammel Ikea-kastje van hem maakten en over de bizarre wending die zijn verhaal nam, toen hij ontdekte dat de behandelend arts van zijn ouders zelf zijn donorvader is. Is het verhaal van Sam volledig het verhaal van Jelmer? En waarom wilde hij er een roman van maken en geen non-fictieboek? Hij vertelt het in deze aflevering.

Verwijzingen in deze aflevering

Vorige boeken
Soes schreef eerder de jongerenromans 'Risk' (Gottmer, 2012) en 'Lichaam van licht' (Querido 2017).

DNAzaten
Jelmer maakte samen met zijn halfzus Juul de podcastserie DNAzaten, waarin ze gesprekken voeren met een aantal halfzussen en halfbroers.

Jan Wildschut
In oktober 2020 kwam het verhaal naar buiten over gynaecoloog Jan Wildschut, de donorvader van Jelmer, die behandelingen uitvoerde in een ziekenhuis in Zwolle. In maart 2021 werd bekend dat hij ook zijn eigen sperma gebruikte in plaats van dat van vruchtbare vaders.

FIOM
Het FIOM is gespecialiseerd in afstammingsvragen en is ook betrokken bij de begeleiding van de nazaten van Jan Wildschut.

Het zaad van Karbaat
We praten ook over de andere gynaecoloog die zijn eigen zaad gebruikte bij donorbehandelingen. Twee jaar geleden werd over hem de documentaireserie Het zaad van Karbaat uitgezonden.

Pim Lammers
We staan kort stil bij de bedreigingen aan het adres van Pim Lammers. In deze podcast van NRC wordt het ontstaan van de rel in kaart gebracht. Jelmer Soes zet zijn dichtbundel ‘Ik denk dat ik ontvoerd ben’ (Querido, 2021) op onze Parelplank.

Aflevering 88: Update januari 2023

De eerste maand van 2023 zit er alweer up en er gebeurde weer genoeg op kinderboekengebied om een Grote Vriendelijke Update mee te vullen. Voor het eerst in de Update: de boekentips-rubriek die we hebben verhuisd vanuit de GVP. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (AD Online) en Bas Maliepaard (Trouw) tippen twee rauwe romans. Ze praten verder over de best verkochte en uitgeleende kinderboeken van vorig jaar, de aangekondigde namen voor de komende Kinderboekenweek en aan de telefoon is schrijfster Carlie van Tongeren over haar opiniestuk in de Volkskrant, waarin ze pleit voor een Jeugdboekenweek voor kinderen tussen de 12 en 15 jaar.

Verwijzingen in deze aflevering

Kinderboekenweek
Op de website van de Kinderboekenweek lees je alles over de vier auteurs die dit jaar het Geschenk, Prentenboek, Lied en Gedicht gaan schrijven.

Best verkochte en uitgeleende kinderboeken
De hele CPNB Top 100 vind je hier.

Superjuffie
De aflevering van 'Lawines Razen' waarin Janneke Schotveld ook vertelt over het stoppen van de serie 'Superjuffie' kun je hier beluisteren.

Mooie Kinderboekenfestival
Op de website van het Mooie Kinderboekenfestival lees je het persbericht en hoe je pakketten voor Mooie Kinderboekenfeestjes kunt bestellen.

Bontekoe
De speellijst van de familievoorstelling 'De scheepsjongens van Bontekoe' vind je hier.

Besproken boeken

'De zoon van de berentemmer'
Xavier-Laurent Petit
Vertaling: Leny van Grootel
Ploegsma 12+

'Neem nooit een beste vriend'
Erna Sassen
Tekeningen: Martijn van der Linden
Leopold 16+

Aflevering 87: Jan Jutte (m.m.v. Erik van Os)

De eerste gast van De Grote Vriendelijke Podcast in 2023 is een illustrator die dit jaar 70 jaar wordt en ook zijn 40-jarig jubileum in het vak viert: Jan Jutte. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (Dagblad van het Noorden) en Bas Maliepaard (Trouw) praten met hem naar aanleiding van 'Maximiliaan Modderman geeft een feestje' (Lannoo 3+, tekst: Joukje Akveld), dat is verkozen tot Prentenboek van het Jaar en centraal staat tijdens De Nationale Voorleesdagen (25 januari t/m 4 februari). Het gesprek gaat over de vraag waarom hoofdpersoon Maximiliaan een matrozenpakje aan heeft, over de kenmerkende zwarte lijn van Jutte, de inspiratie uit de jaren vijftig en zestig, zijn onbewuste voorkeur voor apen en krokodillen en hoe een striptechniek die hij toepast eigenlijk ook al in oude Bijbelse kunst te vinden is.

Daarna praten we verder over 'Applaus voor mijn vinger' (Querido 12+), de puberdichtbundel die Jutte samen met Erik van Os maakte. Waarop zei Jutte tegen zijn uitgever: 'Nee, daar heb ik geen zin in?' En: zitten er nu wél of níet allerlei verwijzingen naar beroemde kunst in zijn tekeningen? Erik van Os schreef op ons verzoek speciaal voor Jan Jutte een gedicht.

Verwijzingen in deze aflevering

Boekentips
De boekentiprubriek die altijd aan het begin van onze gesprekken te horen was, verhuist vanaf dit seizoen naar De Grote Vriendelijke Update. Zo hebben we meer ruimte voor het gesprek met de gast. Nieuwe boeken passen bovendien goed in ons nieuwsprogramma. Nog nooit naar de Update geluisterd? Dat wordt dan nu tijd!

Kinderboekenweek
Op de website van de Kinderboekenweek lees je alles over de vier auteurs die het Geschenk, Prentenboek, Lied en Gedicht gaan schrijven.

Liedje
Het liedje over Maximiliaan Modderman waar we een stukje van laten horen, is vanaf woensdag 18 januari te beluisteren op YouTube. Dan zullen we hier een link toevoegen.

Aflevering 86: Update december 2022

Wat later dan gepland, maar hier is de laatste aflevering van 2022! Kinderboekrecensenten Jaap Friso (Dagblad van het Noorden) en Bas Maliepaard (Trouw) zetten het kinderboekennieuws van november en december voor je op een rij, praten onder meer over de nieuwe opzet van de Griffels en Penselen en staan met een mooi eerbetoon stil bij het overlijden van de Duitse illustrator Wolf Erlbruch (1948-2022). NPO Radio 4-presentatrice Margriet Vroomans leest op ons verzoek zijn prentenboek 'De eend, de dood en de tulp' voor (Hoogland & Van Klaveren, vertaling: Jacques Dohmen). De beste kinderboeken van dit jaar komen voorbij en er is een korte vooruitblik op ons zesde seizoen, waarin we vijf jaar bestaan en de 100ste aflevering zullen maken.

Verwijzingen in deze aflevering

Emma Thompson
Het artikel over de vriendschap tussen actrice Emma Thompson en kinderboekenillustrator Axel Sheffler lees je in The Guardian.

Onderzoek leesniveau
Meer over het onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs over de leesvaardigheid van basisscholieren in Nederland vind je hier.

De hele uitzending van Spraakmakers over leesvaardigheid, waarin hoogleraar Els Stronks en Jaap te gast zijn, kun je hier terug luisteren.

Boekvinder
De nieuwe YA-zoektool van het Literatuurmuseum kun je hier bekijken.

Griffels & Penselen
Op de website van de Stichting CPNB staat meer over de nieuwe opzet van de Griffels & Penselen.

Aflevering 85: Brian Elstak

Hij was al lange tijd beeldend kunstenaar, maar maakt sinds vijf jaar ook kinderboeken. Brian Elstak vertelt in de 85ste aflevering van De Grote Vriendelijke Podcast aan kinderboekrecensenten Jaap Friso (o.a. Dagblad van het Noorden) en Bas Maliepaard (Trouw) over het ontstaan van zijn trilogie 'Tori', 'Trobi' en 'Lobi' (DasMag 8+, i.s.m. Karin Amatmoekrim en Esther Duysker). Die boeken gaan over de alter ego's van zijn eigen kinderen, die in het eerste deel op een tropisch eiland uit een ei kruipen en worden opgevoed door reuzenschildpad Jean-Michel Tortoise. Gewapend met hun potloodzwaard, magische tijgerklauw en colossusschild beleven ze spannende avonturen. Brian vertelt over zijn inspiratiebronnen, van Marvel-comics en hiphop tot tekenfilms en de kunst van Jean-Michel Basquiat, over herkenning vinden in kinderboeken en de stortvloed aan ideeën, die uiteindelijk dit drieluik hebben opgeleverd.

Verwijzingen in deze aflevering

Animatie: Lowrey
De animatie die Brian maakte voordat hij begon aan 'Tori' en waarin het verhaal eigenlijk al goed in de verf staat, bekijk je hier.

Voorstelling: Tori
De toneelvoorstelling die HNTJong maakte op basis van 'Tori' is op NPO Start terug te kijken.

Intro Batman
Het silhouet van de krokodil voorop 'Tori' baseerde Brian op de intro van de animatie Batman.

Akira manga
De Akira Slide, de slippende motor van Croc, waar we over praten is een ode aan de Akira mangastrip. In deze post op Instagram laat Brian zijn tekening zien met daarna een compilatie van Akira slides (even doorswipen naar de laatste beelden).

Jean-Michel Basquiat
Meer over de kunstenaar Jean-Michel Basquiat lees je hier. Op YouTube is de film 'Basquiat' integraal te zien.

Zwarte bevrijders
Bij het bespreken van de Parel van Brian, 'Franklin' van Marga Altena (Rose Stories, tekeningen: Brian zelf), haalt Bas het artikel 'Duizenden zwarte soldaten hebben Europa bevrijd, maar hun gezichten zien we amper als we de oorlog herdenken' van Karin Amatmoekrim aan. Ook refereren we aan de boeken 'Kinderen van zwarte bevrijders' van Mieke Kirkels en 'Roofstaat' van Ewald Vanvugt.

Besproken boeken

'Pluk en Pluis, de weg naar terug'
Mathilde Stein
Lemniscaat 6+

'Klein in de grote stad'
Sydney Smith
Vertaling: Edward van de Vendel
Querido 4+

'Ey, luister es!'
Gulraiz Sharif
Vertaling: Bernadette Custers
Luitingh-Sijthoff 14+

Aflevering 84: Pakjesavond 2022 (m.m.v. o.a. Charlotte Dematons, Sanne Rooseboom, Yorick Goldewijk)

Wat een feest was het op 23 november in het Haarlemse Theater De Liefde. Vanuit het hele land kwamen luisteraars naar De Grote Vriendelijke Pakjesavond 2022 om de bekendmaking van de lijst met favoriete kinderboeken aller tijden bij te wonen. Kinderboekrecensenten Jaap Friso (Dagblad van het Noorden) en Bas Maliepaard (Trouw) nemen in deze registratie van de avond de hele lijst door - voorgelezen door NPO Radio 5 presentator Bert Kranenbarg - en praten na met schrijvers en illustratoren Mohana van den Kroonenberg, Sanne Rooseboom, Edward van de Vendel en Charlotte Dematons. Aan het slot van de aflevering komt de hele top drie aan het woord: Pieter Koolwijk, Yorick Goldewijk en Annet Schaap! Bijzonder aan deze top drie: ze wonnen de afgelopen jaren allemaal de Gouden Griffel. Het Gouden Trio ging naar huis - het was tenslotte Pakjesavond - met een chocolade versie van hun eigen boek, gemaakt door chocolaterie Pierre in Haarlem.

Een avond met ontroerende, geestige en interessante gesprekken, de premières van het derde 'Gozert'-boek van Pieter Koolwijk, de nieuwe dichtbundel 'Gelukkig en blij' van Edward van de Vendel en de Engelse vertaling van Goldewijks 'Films die nergens draaien' van Laura Watkinson. En in korte audioboodschappen reageren binnen- én buitenlandse auteurs op hun notering in De Grote Vriendelijke 100: Selma Noort, Kevin Hassing, Anna Woltz, Jandy Nelson, TJ Klune, Marc-Uwe Kling. De spetterende finale van de GV100-verkiezing van dit jaar dus!

Verwijzingen in deze aflevering

Lijst & Poster
De hele Grote Vriendelijke 100 vind je op Hebban.nl! De poster kun je in hoge resolutie downloaden uit onze mediakit en printen voor op school, in bieb, boekhandel of thuis.

Feitjes over de lijst
In de aflevering komen veel feitjes over de lijst voorbij, op Hebban vind je nog veel meer.

Het boek zonder tekeningen
De voorleessessie van de Amerikaanse auteur B.J. Novak waarover Bas vertelt is hier te bekijken. Vlaming Wim Helsen las de Nederlandse versie voor.

Kikker en Pad
Het interview met de dochter van Arnold Lobel over de coming-out van haar vader is hier te lezen.

De Neehoorn
Het persbericht over het Gouden Boek voor 'De Neehoorn' van Marc-Uwe Kling en Astrid Henn (vertaling: Jaap Robben) kun je hier lezen.

Trailer 'Lampje'
De trailer van de tv-serie 'Lampje', die vanaf 6 december te zien is op NPO Plus en vanaf 2 januari bij de VPRO op tv, kun je hier bekijken.